ԳԱԶ - АСТРАЛАГ

Բազմամյա մացառ է, պատկանում է թիթեռածաղկավորների ընտանիքին: ճյուղավորված է, ունենում է մինչև 1 մ բարձրություն և ծածկված է խիտ, հորիզոնական դիրքով ծռված փշերով, որոնց երկարությունը 2-3,5 սմ է: Յուրաքանչյուր տերև կազմված է 6-10 զույգ տերևներից, որոնք նշտարաձև են, ծակող ծայրերով: Տերևակոթունները սուր են և ծակող: Ձվաձև և պինդ տերևները պառկած են միմյանց վրա: Շաղիկները նստած են երկուական տերևանոթներին, որոնք ամբողջ երկարությամբ դասավորված են մեկ տարեկան ճյուղերի վրա: Բաժակը սպիտակամազ է, զուրկ պսակից, ունի 5-7 մմ երկարություն և հինգ ատամներ, որոնց երկարությունը հավասար է խողովակի կեսին: Շաղկապսակը բաց դեղնավուն է, մանուշակագույն ջղերով: Պտղահատերն ունեն մոտ 4 սմ երկարություն և 1,5 սմ լայնություն, ձվաձև են և մազակալած: Գազը ծաղկում է հունիս-հուլիս ամիսներին, իսկ պտուղները հասունանում են հուլիսի վերջին կամ սեպտեմբերին:
Քիմիական բաղադրությունը: Գազի մեջ պարունակվում են լորձ, ներկանյութեր, միկրոտարրեր, մանրէասպան հատկությամբ օժտված նյութեր, ալկալոիդներ:
Օգտագործման եղանակները: Բժշկության մեջ օգտագործվել են գազի խեժը, արմատը և ցողունը:
Ռուսական բժշկության մեջ գազն օգտագործել են զարկերակային արյան ճնշման բարձրացման, քրոնիկ սրտանոթային անբավարարության, սրտի պսակաձև անոթների արյան շրջանառության խանգարման, երիկամների կծիկների բորբոքային հիվանդությունների բուժման համար:
Հայկական բժշկության մեջ գազն օգտագործվել է գլխի խոցերի, սննդախանգար խոցերի, լնդախտի, լյարդի և մարսողական ուղու լորձաթաղանթի բորբոքումների, շրթունքների և հետանցքի ճաքվածության բուժման համար:
1. 20 գ խավածաղկավոր գազի վրա ավելացնել 200 գ եռացող ջուր, թողնել մթության մեջ 6 ժամ, որից հետո քամել և ստացված թուրմից 1-ական ճաշի գդալ օրը 3 անգամ խմել` զարկերակային արյան ճնշման բարձրացման, քրոնիկ սրտանոթային անբավարարության, պսակաձև անոթների քրոնիկ սրտանոթային անբավարարության, պսակաձև անոթների քրոնիկ անբավարարության և երիկամային կծիկների բորբոքումների բուժման համար:
2. Գազն այրել, մոխիրը գինու քացախով շաղախել և քսուքի ձևով օգտագործել` գլխի խոցերի, սննդախանգար խոցերի բուժման համար: Կարելի է մոխիրը կարագով շաղախել և քսել այրվածքներին` բուժման համար:
3. Գազը եփել, քամել և ստացված լուծույթով բերանի խոռոչը ողողել` բորբոքումներն ու լնդախտը բուժելու համար: Այդ նույն լու- ծույթաջրով կարելի է լոգանք ընդունել քրտնարտադրությունը բուժելու համար:
4. 100 գ գազի պտղին ավելացնել 1 լ եռացրած ջուր և 24 ժամ թողնել մթության մեջ, հետո քամել և օրը 3 անգամ 1-ական ճաշի գդալ խմել` թոքաբորբերի, արյունախխման, թոքային հյուսվածքի և կրծքավանդակի խոցերի, լյարդի և ստամոքսի բորբոքային հիվանդությունների բուժման համար:
5. 100 գ գազը 500 գ գինու քացախով եփել, քամել և թրջոցներ դնել մեծացած լյարդի շրջանում:
6. 50 գ գազի արմատը 150 գ կարմիր չամիչի հետ եփել և ուտել սնկային հիվանդությունը բուժելու համար:
7. 30 գ գազի խեժը 500 գ գինու քացախով թրջել, թողնել 1 օր, հետո քսել ճաքած շրթունքներին, մաշկին և ճաքած հետանցքին: Այդ նույն պատրաստուկից կարելի է օրը 3 անգամ կես թեյի գդալ ուտել` մարսողական ուղու և թոքային հյուսվածքի խոցերի բուժման համար:
Ըստ Ամիրդովլաթի, գազի հակաթույնը նեխուրն է: