ԱԼՏԵՐՆԱՆԹԵՐ - ALTERNANTHERA - АЛЬТЕРНАНТЕРА

Պատկանում է Հավակատարազգիների ընտանիքին։ Հայրենիքը Հարավային Ամերիկան է։ Խիտ ճյուղավորվող, ծնկավոր, փխրուն ցողուններով, տարբեր նրբերանգներով, հակադիր տերևներով, 10—25 սմ բարձրություն ունեցող բույս է որը գորգային բույսերի մեջ լավագույններից մեկն Է Համարվում։ Անփոխարինելի բույս Է գորգային ձևավորումների համար, շնորհիվ իր գեղեցիկ տերևների որոնք աչքի են ընկնում զարմանալի նուրբ երանգներով։Ալտերնանթերը, որպես մերձարևադարձային բույս, բավական պահանջկոտ Է ջերմության նկատմամբ։ Իր դեկորատիվ առանձնահատկությունները լիովին ի հայտ Է բերում միայն բաց, արևոտ և լուսավոր հողամասերում աճելու դեպքում։
Հողի նկատմամբ նույնպես պահանջկոտ Է։ Աղքատ հողերում վատ Է աճում։ Ոռոգումը պետք Է կատարել ոչ հաճախակի և չափավոր։ Երևանի պայմաններում բազմանում Է բացառապես կտրոններով։
Որպեսզի բույսերը ջերմատներում նորմալ աճեն և ժամանակին հնարավոր լինի նրանց դաշտ տեղափոխել, կտրոնները պետք Է նախապարաստել և տնկել օգոատոսի 15-ից մինչև սեպտեմբերի 1-ը ընկած ժամանակամիջոցում, երբ դրսում դեռևս ջերմաստիճանը բարձր Է։ Կտրոնները պետք Է տնկել ջերմոցներում, մաքուր լվացած ավազի մեջ և ծածկել ապակեպատ շրջանակներով ու խսիրներով։ Երկուսից երեք օր հետո օդափոխության համար շրջանակներից մեկ-երկուսի տակ պետք Է տեղադրել փայտյա հենակներ։ Այնուհետև, օրեցօր աստիճանաբար բարձրացնել բոլոր շրջանակները, իսկ առավոտները և երեկոները հեռացնել խսիրները, դրանք փռել միայն օրվա շոգ ժամերին։
Բույսերի լրիվ արմատակալելուց հետո աստիճանաբար վերցնում են ինչպես ծղոտագորգերը, այնպես Էլ շրջանակները։ Անհրաժեշտության դեպքում ջերմոցները գիշերները ծածկում են։
Կտրոնները արմատակալում են 3—4 օրում։ Այսպիսի ժամկետում արմատակալած, արկղերով ջերմատան դարակների վրա փոխադրված բույսերը ավելի լավ են դիմանում ձմեռվա դժվարին պայմաններին, քան աշնանը գրունտից վերցրած մայրակները։ Տնկումը կատարվում Է նաև դարակների վրա պատրաստված հողախառնուրդում կամ ուղղակի ջերմատան գրունտում։
Ձմեռվա կամ վաղ գարնան ընթացքում ջերմատներում կտրոանները արմատակալեցվում են բազմացման արկղերում 20— 25 ջերմության տակ։ Գարնան կեսերից այդ աշխատանքը կատարում են տաք ջերմոցներում։ Ջերմատներումմայրակները հարմար Է պահել դարակների վրա պատրաստված հողախառնուրդում, լույսին հնարավորին չափ մոտ ինչպես նաև սածիլման արկղերում կամ համապատասխան թաղարներում։ Դեկորատիվ ծաղկեգործության մեջ օգտագործվող ալտերնանթերների տեսակներն ու այլ տեատակներն ընդգրկված են մի շարք խմբավորումներում։ Գորգային ձևավորումներում գլխավորապես օգտագործվում են հետևյալ ալտերնանթերները:
Բարձրահասակ խոշորատերևավորներից` 1. Ալտերնանթեր ամաբիլիս (A. amabilis L.) տերևները կարմիր նարնջագույն են, մեջընդմեջ բրոնզականաչագույն։ 2. Ա. յուվել (A. Juvel), տերևները Վառ կարեն: Այդ խմբի մեջ ամենագեղեցիկ ալտերնանթերն Է։ 3. Ա. մետալիկա(A metallica grandis Hort.) ունի մուգ մանուշակագույն կամ մուգդարչնագույն տերևներ։
Միջակ մեծություն ունեցող տերևավորներից` Ա. վերզիկոլորը (A. versicolor Voss.) ունի օվալաձև նրբերանգ, փայլուն, բորդոբրոնզագույն տերևներ։
Կարճահասակ գանգուր տերևավորներից` 1. Ա. պարոնիխիոիդես (A paronychioides St. Hil.) վերին մանր, գանգուր տերևները վարդագույն կարմիր են, իսկ ներքևիններն ունեն կանաչ, բացկարմիր գույն։ Նրա այլ տեսակներից Ա. պարոնիխիոիդես աուրեան (A. p. aurea major) ունի կանաչ, ոսկեգույն դեղին, Ա. պաբոնիխիոիդես նանա կոմպակտան (A. p. nana compacta) մուգ կանաչ, վարդագույն խալերով, Ա. պարոնիխիոիդես ամոենան (A. p. amoena) մանր, փայլուն կարմինագույն և կարմիր տերևներ։
Այսպես կարելի Է թվել շատ տեսակներ, այլ տեսակներ և սորտեր, սակայն խոշոր մասնագետների կարծիքով (պրոֆ. Ն. Ի. Կիչինով) ալտերնանթերների անվանումների վերաբերյալ մինչև այժմ Էլ գոյություն ունի խառնաշփոթություն։ Տնկումը կատարվում է արևոտ, լուսավոր հողամասերում, ինչպես նան կիսաստվերում։ Խմբերով տնկելու դեպքում միջբուսային տարածությունները թողնում են 6—8 սմ իսկ եզրագիծ ստանալու նպատակով մի քիչ ավելի խիտ են տնկում։