ՓԻՓԵՐԹ - ԱՂՋԿՏԱԿ - ԲԱՂՐՋՈԻԿ - ПРОСВИТНИК ЛЕСНОЙ

Միամյա կամ երկամյա, հազվագյուտ բազմամյա, բույս է, պատկանում է տուղտազգիների ընտանիքին: Գլխավոր արմատը ուղղաձիգ է, կողքերից ճյուղավորված: Ցողունը ուղղաձիգ է, ճյուղավորված մինչև 0.3-1 մ բարձրությամբ, տերևները երկարակոթուն են, մեծ մասամբ սրտաձև, լինում են նաև կլոր, 5-7 ոչ խորը փոքր բլթակներով, եզրերը ատամնավոր են, ծաղիկները փնջերով դասավորված են տերևանութներում: Բաժակը հինգ թերթանի է, ունի նաև ստորին բաժակ, հիմնական մի փոքր կարճ երեք բաժակ, երկար, ձվաձև տերևներով: Ծաղկաթերթերը հինգն են, որոնք լինում են դեղին, վարդագույն կամ սպիտակ, առէջները շատ են, իսկ յուրաքանչյուր վարսանդն ունի երկար ոտիկ: Պտուղը սկավառակաձև է, պարունակում է մեծ քանակությամբ սերմեր: Ծաղկում է ամբողջ ամռան ընթացքում:
Քիմիական բաղադրությունը: Ծաղիկները և տերևները պարունակում են լորձանյութեր, ծաղիկները պարունակում են նաև անտոցիանային, մալվին, վիտամիններ, ասկորբինաթթու, կարոտին, ալկալոիդներ, միկրոտարրեր:
Օգտագործման եղանակները: Բժշկության մեջ օգտագործվում են տերևները, ծաղիկները, սերմերը և արմատը:
Բուլղարական բժշկության մեջ փիփերթն օգտագործվել է հազի, թոքային խողովակախտի, ձայնի խռպոտության, բերանի խոռոչի բորբոքումների, աղեստամոքսային ուղու և լյարդի բորբոքային հիվանդությունների բուժման համար:
Հայկական բժշկության մեջ փիփերթն օգտագործվել է սնկերի (պոլիպների), կրծքավանդակի ցավերի, երիկամների և միզապարկի խոցերի, լյարդի բորբոքային հիվանդությունների, աչքի բորբոքումների պարանոցի ուռուցքների, ուղեղի թաղանթի բորբոքումների և աղիքներում եղած խոցերի բուժման համար:
1. Փիփերթն աղալ, մի փոքր աղով շաղախել և քսել սնկերին, պոլիպներին: Այդ նույն պատրաստուկից կարելի է օրը 3 անգամ 100-ական գ ուտել` աղեստամոքսային ուղու, սնկային (պոլիպ) հիվանդության ժամանակ:
2. 1 լ փիփերթի մզվածքին ավելացնել 1 լ վարդաջուր, թողնել մթության մեջ 24 ժամ, որից հետո օրը 3 անգամ 100-ական գ խմել` կրծքավանդակի ցավերի, երիկամների և միզապարկի խոցերի, արյունամիզության, լյարդի բորբոքային հիվանդությունների, աղեստամոքսային ուղու խոցերի բուժման համար:
3. Փիփերթն աղալ, վարդի յուղով շաղախել ե քսել աչքի և կոպերի բորբոքումներին, պարանոցի ուռուցքներին, այրվածքներին: Այդ նույն պատրաստուկից օրը 3 անգամ 1-ական ճաշի գդալ կարելի է ուտել` ուղեղի թաղանթի բորբոքումների դեպքում:
4. Փիփերթն աղալ, նշի ձեթով շաղախել և օրը 3 անգամ 1-ական ճաշի գդալ ուտել` թոքային խողովակախտի բուժման համար:
5. Փիփերթի սերմը հավանգում ծեծել և օրը 3 անգամ 1-ական թեյի գդալ ուտել` ստամոքսաղիքային ուղու խոցային հիվանդության բուժման համար:
Ըստ Ամիրդովլաթի, փիփերթի հակաթույնը վարդաջուրն է կամ համեմը: