ԲՌՆՉԻ-ՁՆԱԳՆԴԻ - КАЛИНА ОБЫКНОВЕННАЯ

Բազմամյա թուփ կամ ծառ է, պատկանում է խլածաղկավորների ընտանիքին: Ծառի բնի կեղևը ճաքճքված է, փոշադարչնագույն: Երիտասարդ ընձյուղները մերկ են, հարթ, կարմրավուն երանգով: Տերևները հակադիր են, լավ զարգացած կոթուններով, խոշոր ատամնավոր, վերևից կանաչ, ներքևից` սպիտակամոխրագույն: Կոթունները մերկ են: Ծաղիկները հավաքված են վահանահովհարաձև ծաղկաբույլում: Միջամասի ծաղիկները ձագարաձև են, երկսեռ, եզրայինները` բավական խոշոր, անպտուղ: Բաժակը շատ փոքր է, հնգատամանի: Երկսեռ ծաղիկների պսակը ձագարաձև է, հնգաբաժան: Առէջները հինգն են: Վարսանդը գտնվում է կարճ սյունի վրա և կազմված է երեք պտղաթերթից` ներքևի եռաբուն սերմնարանով և եռամաս սպիով: Պտուղը կլորավուն է, հյութալի, կարմիր կորիզապտղով, մեկ սերմով: Բռնչին ծաղկում է գարնան վերջին:
Քիմիական բաղադրությունը: Բռնչիի կեղևը պարունակում է գլիկոզիդ, տանինային նյութեր, եթերային խեժանյութեր, որոնց տրոհումից անջատվում են վալերիանաթթու, մրջնաթթու, կապրոնաթթու, կարագաթթու:
Օգտագործման եղանակները: Բժշկության մեջ օգտագործել են բնի կեղևը և ծաղիկները: Ռուսական բժշկության մեջ բռնչին օգտագործել են հետծննդաբերության արյունահոսության, արգանդի արյունահոսության, ցավոտ և բուռն արյունահոսող դաշտանի բուժման նպատակով: Բուլղարական բժշկության մեջ բռնչին օգտագործել են արգանդի արյունահոսությունների բուժման նպատակով:
Հայկական բժշկության մեջ օգտագործվել է մարսողական ուղու խանգարումների, լուծի, արգանդային արյունահոսությունների, արգանդի ցավերի, աղիքային խիթքի և միզարգելության բուժման համար:
1. 30 գ բռնչու բնի կեղևն աղալ, քամել և օրը 3 անգամ 1-ական թեյի գդալ խմել` արգանդային արյունահոսության բուժման նպատակով:
2. Վերցնել 10 գ բռնչու բնի կեղև, վրան ավելացնել 200 գ եռացրած ջուր, թողնել 30 րոպե, ապա քամել և օրվա ընթացքում խմել կումերով` արգանդային արյունահոսության դեպքում:
3. 5 գ բռնչու ծաղկի վրա ավելացնել 250 գ եռացրած ջուր, թողնել 30 րոպե, հետո օրվա ընթացքում խմել կումերով` մարսողության ուղու խանգարման, լուծի, աղիքային խիթքի և ցավերի, արգանդի կծկանքի և ցավերի, միզարգելության բուժման նպատակով: