ԳԵՏՆԱԽՆՁՈՐ - ТОПИНАМБУР

Գետնախնձորը միամյա պալարակիր բույս է, սակայն լուծվող ածխաջրերի շնորհիվ, որոնց պարունակությունը բավական բարձր է, նրա պալարները լավ են ձմեռում և գարնանը տալիս են նոր բույս, որով և պայմանավորված է նրա մշակությունը նույն տեղում մի քանի տարի: Գետնախնձորը պատկանում է աստղածաղկազգիների ընտանիքին: Վերգետնյա օրգանների կառուցվածքով այն հիշեցնում է արևածաղիկ: Ցողունների մոտ ունեն 1,5-3,5 մ բարձրություն: ճյուղա-վորված են և լավ տերևակալված: Ծաղկաբույլը զամբյուղ է, բավական փոքր: Պտուղը մանր է, կաշվեկերպ պտղապատյանով: Պալարները լինում են տանձաձև, գլանաձև, կոնաձև և այլն:
Քիմիական բաղադրությունը: Պտուղը պարունակում է կիսաչորացող յուղ, որի բաղադրության մեջ մտնում են պալմիտային գլիկոզիդներ, ստերինաթթու, օլեինաթթու, լինոլեաթթու, բացի դրանից, կան նաև կարոտիններ: Տերևները պարունակում են խոլին կվերցիմերիպտին, խեժանյութեր, ֆարադիոլ, գլյուկոզ, քսիլոզ և ռամանոզ:
Գետնախնձորը պարունակում է ածխաջրեր (ինուլին), միկրոտարրեր, խնձորաթթու և գինեթթու:
Օգտագործման եղանակները: Բժշկության մեջ օգտագործել են բույսի ծաղիկներն ու պալարները:
Հայկական բժշկության մեջ գետնախնձորն օգտագործել են հարբուխի, հոգնածության, ականջացավի, արցունքահոսության, գլխացավի, մարսողական ուղու ուռուցքների, աղիքային խիթքի, որքինի, բորբոքային հիվանդությունների, ջերմականոնավորման խանգարման, մկանային ուռուցքների, նյարդախտի բուժման նպատւսկոկ 1. Գետնախնձորն աղալ, նշի ձեթով ու մեղրով շաղախել և քսել մարմնին` հոգնածությունը անցկացնելու համար:
2. Գետնախնձորն աղալ, վրան ավելացնել հավասար քանակությամբ գինու քացախ և ջուր, և բորբոքված ականջը պահել գոլորշու վրա:
3. Գետնախնձորի ձեթից օրը 3 անգամ 1-ական թեյի գդալ խմել` արցունքահոսության, ուղեղի թաղանթի բորբոքումների, դաշտանի խանգարումների, որովայնի ուռուցքների, միզակապության, աղիքային խիթքի, ջերմության խանգարման բուժման համար: Գետնախնձորի ձեթը կաթեցնել ականջի մեջ բորբոքումները բուժելու համար: Գետնախնձորի ձեթը կարելի է քսելու ձևով օգտագործել որքինի բուժման համար:
4. Գետնախնձորն աղալ, ձիթապտղի ձեթով ու վայրի բակլայի ալյուրով շաղախել և քսել մաշկային ուռուցքներին:
5. 1 կգ գետնախնձորի ծաղկի վրա ավլացնել 40 լ եռացրած ջուր և թողնել երեք ժամ և այդ ջրով կիսալոգանք ընդունել միզաքա- րային հիվանդների բուժման համար:
Ըստ Ամիրդովլաթի, գետնախնձորի հակաթույնը մեղրն է, իսկ փոխարինողը` բարձվենիկը: