ՁԻԱԿԱՍԿ - ՁԻԱՇԱԳԱՆԱԿԵՆԻ - КАШТАН КОНСКИЙ

Ձիակասկը բազմամյա ծառ է, պատկանում է կասկենազգիների ընտանիքին: Ծառապսակը խիտ է և մեծ: Տերևները երկար կոթուններով են, 5-7 տերևիկներով, որոնք կարճ և սուր ատամնավոր են: Ծաղիկները հավաքված են սպիտակ, կոնաձև, խոշոր, ուղիղ կանգնած ծաղկաբույլում: Ծաղիկների մեծ մասը առէջներով է, իսկ մնացածները երկսեռ են կամ վարսանդավոր: Բաժակը զանգակաձև է, թերթերը հինգն են, որոնք սկզբից դեղնավուն են լինում, իսկ ավելի ուշ ծածկվում են կարմիր բծով: Թերթիկներից երեքըն ուղիղ են, իսկ երկուսն ալիքաձև են, ծալքավոր և կռացած են ներքև: Պտուղը սուր փշեր և բացվող թաղանթ ունի, որի մեջ կան 1-3 խոշոր սերմեր: Ձիակասկը ծաղկում է գարնանը:
Քիմիական բաղադրությունը: Ձիակասկի բնի և ճյուղերի կեղևը պարունակում է էսկուլին և էսկուլիետին, դաբաղանյութեր, խեժանյութեր:
Ծաղիկներում կան տանինային նյութեր, խոլին, ադեինոզին, ադենին, գլիկոզիդ` կեմֆերոլ և կվերցիտին: Սերմերը պարունակում են օսլա, սապոնիններ, շաքար, սպիտակուցային նյութեր, ճարպայուղ, կատե֊ րինային տանիններ, ֆիտոստերին, B1, С1, К վիտամիններ: Սերմերի արտաքին պատիճը պարունակում է նաև կատեխին:
Օգտագործման եղանակը: Բժշկության մեջ օգտագործել են ծառի բնի և ճյուղերի կեղևը:
Բուլղարական բժշկության մեջ ձիակասկը օգտագործում են անոթային կարկամման, թութքի, մարսողական ուղու կրկնվող (քրոնիկ) խանգարումների, հոդատապի, հոդացավերի, անոթային խցանման, խցանումից առաջացած սննդախանգար խոցերի, անոթների լայնացման բուժման համար:
Հայկական բժշկության մեջ ձիակասկն օգտագործել են արյունատար անոթների, լեղարտադրության խանգարման, մարսողական ուղու կրկնվող խանգարումների, հոդատապի, հոդացավերի, սրունքային շրջանի սննդախանգար խոցերի (որոնք առաջացել են խցանումից), երակների լայնացման, նստանյարդի բորբոքման, մկանացավերի բուժման համար:
1. 10 գ ձիակասկի կեղևն աղալ, վրան ավելացնել 200 մլ եռացրած ջուր, թողնել 3 ժամ, ապա քամել, հետո օրը 3 անգամ 1-ական ճաշի գդալ խմել` անոթների կարծրախտի, երակների խցանման, երակների լայնացման, լեղարտադրության խանգարման, թութքի, հոդատապի, հոդացավերի, նստանյարդի բորբոքման, մար-սողական ուղու կրկնվող խանգարումների բուժման համար:
2. Ձիակասկի կեղևն աղալ, քամել և մզվածքը թրջոցների ձևով դնել` մկանւսցավերի, նստանյարդի բորբոքումների, երակների լայնացման, սրունքային շրջանի սննդախանգար խոցերի և խցանումների բուժման համար: