ԳԱՂՁ - ԳԵԼՈՒԿ - ԱՖԹԻՄՈՆ - ПОВИЛКА

Միամյա, երբեմն նաև երկամյա, առանց տերևի, մակաբույծ բույս է: Պատկանում է գաղձազգիների ընտանիքին: Գաղձը թելանման ցողուններով փաթաթվում է տարբեր բույսերի, կպչում նրանց հատուկ ծծող պտուկներով: Շաղիկները մանր են, փխրուն, կլորավուն կծիկներով: Բաժակը 4-5 թերթանի է, 2-4 անգամ պսակից կարճ կամ հավասար նրան: Պսակը նույնպես 4-5 թերթանի է, խողովակաձև, սպիտակ: Պտուղը ձվաձև, քիչ սրածայր տուփիկ: Սերմերը լինում են գնդաձև, անկյունավոր, կանաչավուն, անհարթ մակերեսով:
Քիմիական բաղադրությունը: Պարունակում է գլիկոզիդ կուսկուտին, լակտոն կուտկուտամին, ֆիտոստերին, կվերցիտին, դաբաղանյութեր, սապոնիններ:
Օգտագործման եղանակները: Բժշկության մեջ օգտագործել են ամբողջ բույսը:
Հայկական բժշկության մեջ գաղձը օգտագործել են մտագարության (շիզոֆրենիայի), ջղաձգության, ճիճվակրության, լուսնոտության, սպիտակ տենդի, պեպենների, խալերի, սրտխփոցի բուժման համար:
1. 15 գ չորացրած գաղձն աղալ, վրան ավելացնել 250 գ այծի կաթ, թողնել 12 ժամ, ապա դրան խառնել 10 գ նշի ձեթ ու վաղ առավոտյան խմել` մտագարության (շիզոֆրենիա), ջղաձգության, ճիճվակրության բուժման համար:
2. 45 գ աղացած գաղձի վրա ավելացնել 0,5 լ խաղողի գինի, 25 գ մանուշակի մզվածք, 12,5 գ նշի ձեթ, թողնել 3 ժամ: Առավոտյան 150 խմել` մելամաղձոտության և մտագարության բուժման համար:
3. Գաղձը կարմիր չամիչի հետ եփել, ապա քամել և օրը 3 անգամ 100-ական գ խմել` սպիտակ տենդի, լուսնոտտության, սրտխփո- ցի բուժման համար:
Ըստ Ամիրդովլաթի, գաղձի հակաթույնը խեժն է, խնձորը կամ նշի ձեթը: