ԽՆՁՈՐԵՆԻ - ЯБЛОНЯ

Բազմամյա ծառ է, պատկանում է վարդազգիների ընտանիքին: Ծառի բարձրությունը հասնում է մինչև 10 մ-ի: Պսակը լայնատարած է և վահանաձև: Տերևները լայն են, ձվաձև, մուգ կանաչ: Տաղիկները խոշոր են, սպիտակ կամ վարդագույն, որոնք ունեն դուրեկան բուրմունք: Բաժակը և պսակը կազմված են հինգ թերթիկներից: Պտուղները խոշոր են, մսոտ, մինչև 15 սմ տրամագծով: Ծաղկում է գարնանը, պտուղները հասունանում են ամռանը կամ աշնանը:
Քիմիական բաղադրությունը: Պարունակում է ածխաջրեր, խնձորաթթու, կիտրոնաթթու, գինեթթու, վիտամիններ, միկրոտարրեր, երկաթի միացություններ, ճարպանյութեր: Տերևները պարունակում են գլիկոզիդներ:
Օգտագործման եղանակը: Բժշկության մեջ օգտագործել են պտուղը, տերևները, ծաղիկները, ծառի կեղևը:
Հայկական բժշկության մեջ խնձորն օգտագործել են արյունային լուծի, մաշկային հիվանդությունների, լյարդի և լեղապարկի բորբոքումների, լեղաքարային հիվանդության, ընկնավորության, տեսողության վպտացման, թունավորումների, սրտի աշխատանքի խանգարումների, զկռտոցի, փսխելու, մարսողական ուղու բորբոքումների, զարկերակային արյան ճնշման բարձրացման, գլխացավի, սեռական թուլության, ճարպակալման բուժման համար:
1. Խնձորը խորովել, աղալ և դնել աչքին ցավը վերացնելու, տեսողությունը լավացնելու համար, իսկ սրտի աշխատանքը կանոնավորելու համար` օրը 3 անգամ ուտել մեկական խորոված խնձոր:
2. Վերցնել հավասար քանակությամբ թթու և քաղցր խնձոր, կեղևն ու միջուկը հանել, մնացածը աղալ, քամել և թողնել, որ պարզվի: Պարզված հյութից վերցնել 3 լ, վրան ավելացնել 3 կգ մեղր և մեղմ կրակի վրա այնքան եփել, մինչև թանձրանա, որից հետո օրը 3 անգամ 2-ական ճաշի գդալ ուտել` արյունային լուծի, ստամոքսաղիքային ուղու բորբոքումների, սրտի ռիթմի խանգարման, ընկնավորության և ջերմության խանգարման բուժման համար:
3. 500 գ խնձորենու բնի կեղևին ավելացնել 250 մլ եռացրած ջուր և 6 ժամ թողնել մթության մեջ, ապա քամել և օրը 3 անգամ 100- ական գ խմել` զկռտոցը, լուծը, փսխումը բուժելու համար:
4. Խնձորենու տերևներն աղալ, քամել և մզվածքով բերանը ողողել` լնդախտի, բերանի խոռոչի բորբոքումների բուժման համար:
5. 800 գ խնձորն աղալ, վրան ավելացնել 1 լ եռացրած ջուր, 20 գ խմորիչ (դրոժ), 10 գ մատուտակի արմատ, 100 գ մեղր, 10 գ շեկ հող, 40 գ սև հաց, թողնել 10 օր, որից հետո քամել, նորից ավելացնել 100 գ մեղր, լավ խառնել և թողնել թթվի: Թթվելուց հետո 200 մլ եռացրած ջրին ավելացնել մեկ ճաշի գդալ այդ պատրաստուկից և մեկ թեյի գդալ մեղր, լավ խառնել և օրը 3 անգամ, ուտելուց հետո, կումերով խմել` զարկերակային արյան ճնշման բարձրացմւսն, լյարդի և լեղապարկի բորբոքումների, գլխացավի, զկռտոցի, չբերության, սեռական թուլության, ճարպակալման, թունավորումների բուժման համար: